Bu blog’u yeni yetişen bilgisayar oyuncularının da ara sıra takip ettiğini biliyorum. Bugün unutmadan, bu kitleye eski bir fenomeni anlatma kararı aldım.

(ps. Bu makale karalama şeklinde yazıldığı için imla hataları ve cümle düşüklükleri bulunabilir. Zaman içinde makale geliştirilecektir. Ayda bir kontrol etmenizi tavsiye ederim.)

Neyse, buyrun okuyun:

Tarihçe:

Başlık frontier ama aslında tüm bu oyunlar “Elite” üçlemesi olarak anılıyor. Çünkü herşeyi başlatan oyun “elite” ve her üç oyun da elite’deki içeriğe ve oynanışa sadık kalıyor. İlk oyun Bell ve Braben tarafından yazılan “Elite” BBC Micro üzerinde yazılıp tüm platformlara port edilmişti. Uzayda-Ticaret-Savaş türünü doğuran oyundur. Bugün onlarcası (yüzlercesi?) tarafından taklit ediliyor. Ben de bu oyuna ilk defa sinclair zx spectrum zamanında rastlamış, ilk etapta pek anlam verememiş ve arkadaşlarla Top Gun oynamaya dönmüştüm. Elite Evrenini gerçekten keşfim amiga üzerinde “Frontier: Elite 2” ismindeki devam oyununu satın almam ile başladı. Bu sefer oyundan kurtulamadım, bu yaşımda hala Frontier Elite 4’ün bekleyişindeyim. Elite 2’nin çıkışı bir hayli problemli, gametek’in bastırması ile oyun tamamlanamadan piyasaya sürülmüş, onlarca hata ve eksik içermekte. Davaların ardından Braben kazanmış ve peşine Frontier:First Encounters isimli “Elite 3” diyebileceğimiz oyun çıktı. Üçüncü oyunda “Elite” markasını kullanmamasının sebeplerinden biri Ian Bell ile Braben arasında süregelen davalar da olduğu söyleniliyor. Sonuçta Elite 2 ile First encounters arasında pek bir fark yok, grafikler biraz geliştirilmiş (texture var) ve hikaye ilerletilmiş ve nihayet “elite evreni” kavramı yaratılmaya çalışılmış. Elite 1’de Peter Jameson’ı yönetiyoruz, Frontier’de ise babasının ölümünün ardından üzerine kalan mirası kullanan küçük Jameson’ı yönetiyoruz. Elite evreni 2500’den başlayıp Peter’in 90’lı yaşlarda öldüğü 3199 yılına kadar olan olayları kapsarken Frontier 3200’den sonrasını anlatıyor.

Kısaca hikayeyi anlatırsam, 2500’lü yıllarda ilk gezegenler arası uzay gemileri kullanılmaya başlanıyor. LS MC15, 100 kişi yolcu kapasitesi ve 10 tonluk kargo alanı, asteroidlere, suya inebilme, atmosfere dayanıklı bir gemi. 45 yıl sonra, 2545 yılında, başka bir galaksiye açılan bir uzay tüneli keşfediliyor. Bu takip edildiğinde 8 galaksiyi birbirine bağlayan yeni tüneller bulunuyor. İnsanlar buralara yayılıyorar ve GalCop adında bir birlik kuruyorlar bu şekilde ticaret anlaşmaları yapabiliyorlar. BU sırada imparatorluk, federasyon ve GalCop bilinen evrendeki üç büyük kuvvet oluyor. 2849 yılında Thargoid adındaki bir ırk ortaya çıkıyor. Yüksek teknolojileri ile sistemleri bir bir istilaya başlıyorlar. 25 yıl süren savaşlar sonunda birçok sistem kaybediliyor, fakat küçük savaşlar sürse de, asıl çatışma duruluyor. Thargoidler saldırıyı kesiyorlar. 2990 yılında imparator Duval ve Federasyon birbirlerinden bağımsız şekilde Thargoidlerle anlaşmaya gitmeye çalışıyorlar. 3125 yılında Peter Jameson Uzay Ticaretine atılıyor (elite başlıyor). Thargoid sınırları genellikle GalCop ile olduğu için GalCop yıpranıyor ve küçülüyor. Sonunda İmparatorluk ve Federasyon’un yardımını istiyor ve üç güç bir araya gelerek 3151 yılına kadar thargoidleri bilinen galaksiden elimine ediyorlar. Bu arada GalCop çöküyor ve geriye kalan 11 sistem bağımsız kalıyorlar. Bu sistemlere hem imparatorluk hem federasyon ambargoyu kaldırıyor ama özel bir vergi getiriyor. Bu durum 11 sistemin yeniden bir araya gelmesine sebep oluyor ve gelecekte oluşacak “allience” ittifak sistemlerinin temeli atılıyor. 3199’da Peter Jameson ölüyor. Bu noktada Frontier evreni başlıyor.
Temel olarak Elite üçlemesinin kapsadığı yıllar şöyle:
Elite: 3125-3147
Kimbilir ne oldu?: 3147-3200
Frontier:Elite 2: 3200-3250
Frontier First Encounters: 3250-3275

Oyuna bakalım:

Yıllar önce, David Braben’in Frontier’iyle keşfetmenin keyfine varmayı öğrenmiştim. O zamanlar bu koskoca evreni iki adet double density (800kb) diskete nasıl sığdırdığına akıl erdiremiyordum. Aslında şimdi de pek erdirdiğim söylenemez. Bu uçsuz bucaksız evrende gezinmemizi, alıp satmamızı, asker veya korsan olmamızı, vatansever ya da haydut olmamızı, madenci ya da hurda toplayıcısı olmamızı, taksi şöförü ya da suikastçı olmamızı sağlayan bir uzay simülasyonundan bahsediyorum. Bu oyun tam anlamıyla açık uçlu, bizi evrenin bir noktasına bırakıyor (başlangıçta seçebileceğimiz 4 gezegenden birisi) ve “bundan sonrasını ben bilmem” dercesine mussorgsky’nin, Wagner’in, Strauss’un klasikleri eşliğinde uzay macerasına terk ediyor. Uygun tabirle, Ross154 yıldız sisteminin köhne bir gezegeni olan Aster’ın ikinci uydusu üzerinde kurulu Scirocco Uzay istasyonunda, Eagle gemimizin içinde, uzay gemimizin kumandasını elimize almış şekilde, etrafa mal mal bakarak oyuna başlıyoruz.

Oyun bize hiçbir yön göstermiyor, eğer makineye dokunmadan beklerseniz bütün oyunun önünüzden akıp gittiğini göreceksiniz ya da, aslında görmeyeceksiniz çünkü oyun gerçek zamanlı oynanıyor. Bundan kastım gerçekten gerçek zamanlı olması, yani eğer gazetede “ünlü alioth uzay yarışı 10 gün sonra başlıyor” yazıyorsa gerçekten de 10 gerçek gün sonra başlıyor olacak. Eğer ekranın hemen altındaki saate bakarsanız, bildiğiniz gün/ay/yıl saat:dakika:saniye şeklinde göründüğünü ve saniyelerin normal bir hızla ilerlediğini göreceksiniz. Kesinlikle fantastik bir oyun. Bu gerçek zamanlı hayat, oyunu son derece gerçek yapan başlıca unsur. Tabii zamanı hızlı geçirebilmemiz için gemimizin içerisinde adı “Stardreamer” olan bir uyku aygıtı mevcut. Bu şekilde metabolizmamızı yavaşlatarak hayatın gözümüzün önünden hızla akıp gitmesini sağlayabiliyoruz. Dolayısıyla 10 günlük bir beklemeyi 10 saniyeye indirebiliyoruz. Zaten ancak bu şekilde aylar süren gezegenler arası yolculuğumuz bize birkaç dakikada bitmiş gibi geliyor. Oyundaki “zaman” kavramını inandırıcı bir şekle sokan bu tasarım çok da başarılı şekilde uygulanmış, bu da bu oyunu tamamen benzersiz yapmaya yeterli.

Devasa evrene dönersek, yıldız sistemleri, gezegen sistemleri, hatta galaksiler mevcut Frontier’de. Yıldız sistemlerinin detayı bitmiyor, yıldızların yörüngeleri, bu yıldızların etrafında dönen gezegenler, onlaırn uyduları, üzerindeki yapılar, gezegenlerin türü, atmosferi, yapay uyduar, bu sistemin ekonomik yapısı, bağlı olduğu ülke, yasaklı malzemeler, gemi hangarları, gaz devlerinin ne tür gazlar içerdiği gibi tüm detayların yanında işin en güzel tarafı bunlar sadece istatistiksel bilgilerden ibaret değil. Örneğin Eğer haritada 60 ışık yılı uzaktaki gezegenin üzerinde büyük bir şehir görülüyorsa, oraya gittiğinizde şehre inip kalkan gemiler, binalar, sokaklar, reklam tabelaları, atmosferi varsa bulutlar, dağlar tepeler, hepsi yerli yerinde oluyor. Oyunu benzersiz kılan bir başka özellik bu. Şimdiye kadar hiçbir uzay oyununda bir gezegen/asteroid yüzeyine yaklaşılmamıştır. Günümüzde çıkan tüm uzay-ticaret oyunlarında yapay uydulara yanaşılır, gezegenler hep arka plan grafiğidir. Frontier’de istediğiniz gezegene istediğiniz kadar yaklaşabilir, üzerine inebilir, gezegendeki şehirleri gezebilir, bir şehirden diğerine uçabilirsiniz. Hatta dilerseniz bütün oyunu tek bir gezegende bile sürdürebilir, şehirler arası ticaret yapaibilirsiniz.

İşin doğrusu, prosedürel bir evren yaratmak Braben’in yaptığı işin küçük bir bölümüydü bence. Asıl güzellik bu evrenin saçma bir evren olmamasıydı. Sürekli olarak yaşayan bir evren, gazeteleri takip ederseniz evrende olan biteni öğrenebiliyordunuz. Üç ana fraksiyona ayrılmış olan gezegenler, imparatorluk, federasyon ve ittifak isimleri altında toplanmışlar ve çekişmeler, anlaşmalar sürmekte. Örneğin gazetede imparatora düzenlenen süikast haberi çıktıysa birkaç gün önce sükastçinin bahsi geçen gezegenden ayrıldığını görebilirsiniz. Elinizde doğru bir ekipman varsa gördüğünüz herhangi bir uzay gemisini takip ettiğinizde rastgele oluşup kaybolan bir oyun aksesuarı olmadığını görürsünüz, ticaret yapıyor, avlanıyor, o da sizin gibi bir pilot işte, oyundaki her uzay gemisi sürekli olarak oyunda kalıyor (tabii siz ya da bir başka korsan onu vurup yok etmezse).

Bu otomatik pilot (ya da yapay zeka mı demeli) oyuncuların dışında Frontier Elite evreninin bir de hikayesi var. Bu hikayeler Elite, Frontier: Elite 2 ve Frontier: First Encounters isimli oyunların kutusundan çıkan kitapçıklarda anlatılıyor ve oyunda takip edilebiliyor. Bu konuyu takip etmek için Imperial Herald, Federal Times, Random Intergalactic Gossip, Frontier News ve Universal Scientist isimli dergileri takip etmeniz gerekiyor. Her gazetenin tarzı başka, bunlara abone olarak her çıkan sayıyı okuyabilirsiniz. Uzun yolculuklar için bire bir…

Frontier oynayacaksanız oyununuzu hayal gücünüzle de harmanlamalısınız. Bu bomboş uzayda size hayal edecek çok alan var. Frontier bir kitabı okumak gibi, size hayal kurduruyor, hatta abartırsanız içine girdikçe fan fiction’a yöneliyorsunuz 🙂

Bu kadar anlattıktan sonra anlamışsınızdır ki, Frontier açık uçlu bir oyun. Hatta bu açık uçluluk öyle bir yere gelmiş ki, herhangi bir olayı takip etmek zorunda olmadığınız için uç diye birşey yok. Daha önce Elite oynamış olduğum için, Frontier’i de aynı böyle sanarak, yıllarca bu oyunu gazeteleri hiç okumadan oynamış ve büyük zevk almış biriyim ben. Aslında bizim zamanımızda oyunlar hep kopya/korsan olduğu için genellikle okuyacak herhangi bir rehber, kaynak olmazdı, oyunu biraz daha çözebilmek için Amiga Format aldığımı hatırlıyorum. Orada Silahlar, Gemi tipleri, elite rütbemizi arttırma yöntemleri ve korsan mı olacaksınız, ticaret adamı mı? gibi şeyler anlatılıyor, ama oyun evreninden hiç bahsedilmiyordu.

Oyunu uzun süre oynadıktan sonra (daha çok ticaret yaparak ve keşfe çıkarak) günün birinde internet diye birşey keşfedilince Frontier severlerle yolum kesişti ve wormhole bug’ı öğrendim. Buna göre oyundaki bir hatadan dolayı 65535 ışık yılı öteye sadece 1 litre benzinle atlayabiliyordunuz. BU da demek oluyordu ki iki zıplamada istediğiniz her gezegene gitmek mümkündü. Örnek vereyim: Diyelim ki istanbuldan antalyaya gideceğiz ve bilet parası 50 lira. Fakat bir de bakıyorsunuz ki eğer tam olarak 6000 kilometre uzağa giderseniz 1 lira vereceksiniz. Dolayısıyla hem antalya, hemde istanbula tam 6000 km mesafede bir şehir bulursanız, toplamda 2 liraya oraya varabilirsiniz. Bu hatanın bulunmasıyla birlikte gezegende özel zıplama noktaları bulma yarışı başladı. Normalde örneğin 82 eridani’den wolf 630’a gitmek için 5 zıplama ve yaklaşık 70 litre yakıt harcayacakken, bu hatadan faydalanan çook uzaklarda bir yıldız sistemi üzerinden giderseniz 2 zıpama ve 2 litre yakıt gerekiyordu. Bu şekilde 7-8 ay içinde internette önemli yıldızlar arasında zıplayabileceğiniz geçit koordinatların listesi oluştu. Sadece bu olay bile beni bu oyuna geri döndürmeye yetmiştir.

Oyunu indirin ve oynayın:

Günümüzde Frontier hala şiddetle takip edilen bir oyun olmaya devam ediyor. Oyunun exe dosyasını ters mühendislikle inceleyen John Jordan, JJffe adı altında yeni bir exe çıkarıp kaynak kodunu da paylaşınca pandoranın kutusu açılmış ve onlarca yeni versionu ortaya çıkmıştı. Günümüzde Frontier First Encounters’ın Normal dos tabanlı sürümünün haricinde, JJffe adında windows uyumlusu, GLffe adında Open GL sürümü ayrıca FfeD3D adında DirectX9 destekli bir sürümü de mevcut.

Oyunu oynamak için aşağıdakilerden birine ihtiyacınız var (GLffe’yi tercih edin):

Windows:

Orjinal:

jjffe dos/win-http://jaj22.org.uk/jjffe/
jjffe linux – http://www.sci.fi/~syrjala/jjffe/
GLffe OpenGL2.0 – http://glffe.alioth.net/
GLffe OpenGL1.3 – http://nic.dnsalias.com/FFE.html

Modifiye Edilmiş:

FFE d3d – http://www.megaupload.com/?d=8AX9WSKZ

Video Burada: http://www.youtube.com/v/x7IKVJpA_A4
MacOs:

jjffe MAcOS – http://www.m3fe.com/content/MacJJFFE

Yukarıdaki dosyalar sadece exe dosyalardır, çalışabilmeleri için veri dosyaları (ya da tam ffe sürümü) gerekir, bu dosyaları resmi Elite Forumlarından ücretsiz olarak çekebilirsiniz:

http://www.eliteclub.org.uk/shareware.htm
ya da direkt olarak: http://www.eliteclub.co.uk/download/

FFE StarSys: Yıldız haritası programı:
http://www.jongware.com/ (biraz cheating oluyor, gezegen detaylarına bakmazsanız sorun yok)

Faydalı olabilecek diğer linkler:

Web Siteleri ve Rehberler:

FrontierAstro – http://www.frontierastro.co.uk/
Jade’s Frontier site – http://www.jades.org/ffe.htm

Frontier Makaleleri: http://amr.abime.net/review_2901
amiga format’tan bir alıntı: http://www.lemonamiga.com/?mainurl=http%3A//www.lemonamiga.com/games/docs.php%3Fid%3D678
Resmi Elite sitesi: http://elite.frontier.co.uk/

İşin köküne inmek isteyenler için ian bell’in elite sayfası:
http://www.iancgbell.clara.net/elite/
(Ian bell, braben ile birlikte Elite efsanesini yaratan adamdır. Braben daha sonre bell’i kandırıp bütün hakları almaya çalışmış ve bitmeyen bir dava sürecine girmişlerdi. Bu arada bell sinirlenip, oyunun tüm kaynak kodunu açıp ortalığı karıştırmayı da ihmat etmedi)

Birileri bir türkçe site yapsın artık frontier konusunda!

Son olarak bonus:

Fakat bu başlık boş geçmesin, aşağıda kendi yaptığım Frontier ikonlarını bulacaksınız, bunları gelen çakma exeler için kullanabilirsiniz:

ref_ffe_icons.zip 130kb (toplam 9 ikon)