Birçok kişinin “işe yaramaz” olarak tanımladığı z88, sir clive’ın 1988’de efsanevi pandora isimli projesinden devşirilmiş bir proje. Bu gün itibariyle arşivime, temiz, tamamen çalışan 128k ram’li ve 32k epromlu haliyle katıldı (ayrıca 128k ek ram ve 32k ek rom da mevcut toplamda 256kb+64kb ediyor). Beklentilerimden daha zevkli bir alet. Öncelikle aynı anda birden fazla programı çalıştırmanız (task manager var), ram’in piller takılı oldukça kaybolmuyor olması (kitapçıkta 300 gün durur diyor), seri port üzerinden dosya transferi, Terminal hizmetleri, bir kelime işlemci, bir spreadsheet yazılımı, built-in z80 assembler ve BBC basic ile bence süper bir alet. Hatta “elmas” tuşunu bugünlerde kullanılan “windows” tuşundan çok daha fonksiyonel, etkili buldum. Elmas tuşuna basınca system tray’e karşılık gelen OZ menüsünde bir elmas işareti çıkıyor ve peşpeşe doğru tuşlara basarak bir komut işletebiliyorsunuz, komutlar 4-5 harfi geçmiyor ve siz yazdıkça kenarda ne yazdığınız görünüyor. Örneğin bir programı kapatmak için menüler içinde dolanabilir ya da tuş kestirmesini önceden öğrenmeye çalışabilirsiniz ya da elmas kill yazarak da kapanmaya zorlayabilirsiniz.

Günümüzde meraklılar 1MB ram kart ve 1MB flashrom kart üretmişler, böylece aynı anda açabildiğiniz program miktarı da artıyor. Ayrıca çok basit bir şekilde içsel ram’i de arttırmak mümkünmüş (512KB’a kadar). Soketleri ramlerle dolduruyormuşsunuz. Zamanla bunlara ulaşmam gerekecek.. Ayrıca işletim sistemi OZ’un yeni resmi sürümüne de güncellemem gerekiyor. Şu anda makinede OZ2 yüklü. Son sürüm ise OZ4.1. Meraklıları ise OZ5’i kodluyorlarmış ama bu proje 4-5 yıldır inaktif. Yine de bir kısım kodlama ve source code (OZ4.1 vs) internette bulunuyor.

Grafik özelliklerine bakınca dot-matrix 640×64’lük bir ekrana sahip. LCD desteklememesine karşın aynı dot’u açıp kapatarak ara tonları elde etmişler. Normalde görüntü çok net ve tonlamalar gayet iyi. Fakat gece 50hz bir tungsten lamba ışığında ekrana aynı hizadan baktığınızda ekranın açık tonlarının farklı hızlarda titreştiğini görebiliyorsunuz. Tabii hepsi eğlenceli, zeka göstergesi, keyifli ayrıntılar..

z88 konusunda çok yeniyim, öğrendikçe buraya yazacağım. Ayrıca bu aleti edinmemdeki ana amaç olan z88dk ile de düzgün birşeyler çıkaracağıma inanıyorum.

Yaz da geldi, bilmiyorum ne zaman yapacağım bunları…

Son bir dipnot, z88, Türkiyede resmi olarak satılmış. Kim getirmiş bilmiyorum ama clive özel olarak türkçe klavyesi olan model üretmiş bile olabilir. Aşağıdaki sitede türkçe klavye layout’u verilmiş ve “known variations” diye de başlık atılmış:

http://www.worldofspectrum.org/z88forever/international.html