Wos’da yaşanan bir olayın üzerine, unutmadan, ara sıra (ama nadiren değil) karşılaştığım bir durumu tartışmaya açmak istiyorum. Bu günlüğü okuyan az sayıda insanında görüşlerini almak isterim aslında:
Geliştiricilerin eleştiri kaldıramama problemi:
Retro forumlarda sıkça rastlanan bir durumdur, birisi bir program/oyun/grafik/demo/müzik/öykü yazıp, forumlar üzerinden bunu karşılıksız olarak paylaşır:
“Buyrun, 6 aylık çalışmanın ürünü olan ‘Vahşi Kovboy’ oyunu karşınızda!”
Daha sonra biri çıkar der ki,
“Oyun harika olmuş, ama adamın kafasındaki şapka neden mor? Kahverengi olsa daha iyi olurdu”
“ama” ile devam eden bu cümle tipi, gazla dolu bir odaya kibrit çakmak gibidir, ortalık birden tutuşur, herkes ağzındakini dökmeye başlar:
“yok, yeşil olsaydı, ayrıca silahı da biraz küçük kalmış”, “silahı önemli değil de, adam çok alçak zıplıyor, ayrıca kovboy dediğinin üzerinde bermuda gömlek olmaz”, “kovboy neden inekleri vuruyor? inekler vurularak öldürülmez ki?”
Sonunda geliştirici havluyu atar:
“O kadar uğraşıp oyunu yazıyoruz, insanlar memnun olacaklarına şikayet ediyorlar, benden bu kadar, başınızın çaresine bakın.”
Bu durum her yıl rastladığım bir durum. Bu sebepten forumlar boşalıyor, artı değer üreten kişiler forumları terkediyor, ateşli kavgalar çıkıyor, geliştiricilerin tarafını tutanlar:
“Bazı insanlar tatminsiz oluyor, sen onlara bakma <geliştirici> kardeş, oyun süper olmuş”
derken, diğerleri:
“Ya sanki crysis’i yazdın, bu ne trip?”
diye işi terbiyesizliğe veriyorlar.
Burada bende ara sıra geliştiricinin oturduğu koltukta olan biri olarak, en ufak bir programın dahi yaratılmasının ne kadar efor ve zaman gerektirdiğini çok iyi biliyorum. Fakat bu “geliştirici kabalığını” anlayamıyorum. Öncelikle “ücretsiz-karşılıksız” dağıtılmış bir programı eleştirilme hakkı yok mu? Eğer eleştiriler çok tutarsız ise geliştiricinin bunlara olgunlukla yaklaşarak, “bence şapkanın mor olması gerekiyordu” diyebilmesi, tutarlı ise, şarlamadan, uygun şekilde cevap vermesi gerektiğine inanıyorum.
Kaldı ki eğer bir program yazıp bunu senden talep etmeyen bir kitleye oynamaları için sunmuşsun, bunun sorumluluğunu almaya hazır olmalısın. Eleştiriler absürd geliyorsa, oyununu ait olmadığı yere koymuşsun demektir. Eğer eleştirilerden etkileneceksen (biliyorum bazıları çok saçma oluyor, farketmez), bunu baştan yazmalısın, umursamamalısın ya da anlayışlı olmalısın.
Unutmayalım ki, bir ürünü ortaya koymak iki yönlü bir süreçtir. Oyunu yazmanın zorluğu kadar, ondan keyif alıp onu oynamayı/okumayı/izlemeyi denemek de kolay bir süreç değildir, zaman herkes için değerlidir. Ayrıca oyunu oynayan herkesin entellektüel zekaya, büyük bir nezakete sahip olacağını asla garanti edemezsiniz. Bir geliştirici buna baştan hazırlıklı olmalı. Ayrıca, çok sayıda olumsuz eleştiri alan ürünler genellikle kusurlu ürünlerdir. Bu durumda geliştiricinin gerçektende eleştiriye ihtiyacı var demektir. Savunmaya geçmek yerine, nerede yanlış yaptığını anlamaya çalışmalıdır. Sonuçta ücretsiz bir üründen elde edeceği tek getiri, tecrübe ve bilgi birikimidir. Kaldı ki, bir ürün hakkında, kısaca “harika olmuş, eline sağlık” demek geliştiriciye hiçbir tatmin yaşatmayacaktır, ne başardığı hakkında hiçbir fikir vermeyecektir. Vasıfsız teşekkürlerin hiçbir değeri olmadığını bir geliştiricinin anlaması gerekmektedir.
Bu sebepten, ben diyorum ki, sevgili geliştiriciler, ya eleştirileri kaldıracak kadar sosyal bireyler olalım ya da üstünlük kompleksimizi tedavisi için bir profesyönele başvuralım.
Fikri olan?
Eğer bir kişi günümüzde spectrum veya benzeri bir bilgisayarda programlama yapıyorsa öncelikle bunu bu makineye duyduğu sevgi yüzünden yapıyordur ve yaptığı işten mutluluk duyuyor olmalıdır.
Eğer yaptığından haz aldıysa başkasının ne dediği çok önemli değil bence.
Eleştirinin en güzeli ölçülü ve yapıcı olanıdır. Eleştiriye karşılık verirkende makul olunmalı. Ne yazıkki bir eleştiri aldığımızda hatalı olsak dahi, hatamızı kabullenip düzeltmek yerine hemen hepimiz savunma mekanizmalarımızı çalıştırıyoruz ve zaman zaman kırıcı olabiliyoruz. Ne yazıkki insan doğası böyle.
Vahsi kovboy sahane bir oyun ismi olmus oncelikle 🙂
Bir gelistiricinin ilk ihtiyaci olan sey saglam bir ozguven. yeterince saglam ozguveni olursa, ve yaptigi seyle ilgili durust bir sekilde kaliteli bir efor ortaya koymussa, alacagi feedback ile ilgili kaygilanacak birsey de kalmamistir.
alinan feedback’in nasil bir surecle islendigi cok onemli. atilan her bir yoruma tek tek bakip icinden extract edilebilecek onemli girdi var mi, hangi konular birden fazla kisi tarafindan tekrar edilmis ( bu tekrar edilmenin ne kadari trend kolesi koyun surusu ne kadari ne yazdigini bilen kisiler tarafindan yazilmis) ortamda insanlar en cok hangi ozellikleri sevmis, hangi ozellikleri zayif bulmus. ve hatta gelen geri beslemenin zaman icindeki grafigi.
bunlara tek tek bakip senin de belirttigin gibi gayet duygusuz ve algoritmik bir sekilde alinan feedback’in islemden gecirilip, gercek degerli bilgiye donusturulmesi gerekiyor.
ne olursa olsun bence yapilabilecek en kotu sey, “amaaan ben birakiyorum” demek. onu hic anlamiyorum. zaten ortamdaki insanlar salak/haksiz yorumlar yapiyorsa, o insanlarin yorumlari neden beni kustursun, onlarin yorumlarindan bu isi birakiyorsam, onlara hakettiklerinden fazla onem ve guc vermis olmuyor muyum.
her uretici buna benim kadar mekanik yaklasmayabilir. ben daha duygusuz makine bi adam oldugum ve kendime guvendigim icin bu model bende calisiyor.
guzel yazi olmus ref, bir suredir yogunluktan bloglari takip edememistim senin bu yazin ilac gibi geldi. kalemine saglik desem cok mu arabesk olur 🙂
bu arada night, senden hala bir zx spectrum demosu bekliyoruz 😛 bundan yaklaşık 100 yıl önce bahsetmiştin, ama o işleri bıraktın herhalde 🙂