Lacinsoft Super Lig (Peken, 1988)

Uzun süredir devam ettiğim türk yazılım veri tabanı projesini (90’ların sonunda başlamıştım) iyi kötü devam ettirmeye çalışıyorum. Ama artık bulduklarım iyice azaldı. Yine de arada güzel şeyler de oluyor.

Peken Bilgisayar

64’ler Temmuz 1988 sayısındaki bir Peken Bilgisayarın ilanına bakarsak iki türk yapımı oyundan bahsediliyor:

1. Süper Lig, ki onu da “süperling” olarak yanlış yazılmış, biliyoruz ki o dönem bu dizgileri ücret keserek “Apo ağabey” diziyordu, o yüzden editöryaldeki yazım hatalarını sıkça reklamlarda da görebiliyoruz. Ayrıca elbette ilk Türk oyunu olarak da belirtmeden olmuyor 🙂

2. Derby.

2024’ün ağustosunda merak edip retrojende konusunu açmıştım:
https://retrojen.org/pano/index.php?topic=1665.msg14184#msg14184

Bunların ikincisi söylenene göre tamamlanamamış. Birincisinden de haber alamıyorduk ki birden ekip arkadaşlarımızdan Zer0 bir anda, teklifsizce dosyaları önümüze attı. Dosyaların nereden geldiğini hatırlamıyor, bu diskleri kim günyüzüne çıkardıysa bana haber verirse memnuniyetle adını buraya yazarım.

superlig1 ekrangoruntusu

Oyun Yavuz Elemek ve Başar Bilge tarafından 1987 tarihli olarak işaretlenmiş. Bu tarihlere pek güvenmiyorum, barbaros örneğinde youtube’daki videodaki ekran görüntüsünde tarih yokken, internetten indirilen downloadlarda bir tarih var, bunlardan biri modifiye edilmiş, ama barbarosun (basic ile yazılmış bir amiral battı oyunu) ilk oyun olduğu iddiası üzerine bu değişikliğe gidilmiş olabilir, bu sebepten yılları sadece dergilerdeki tarihlerden almayı tercih ediyorum. Bu bağlamda, 64’ler dergisinde NİSAN, MAYIS, HAZİRAN aylarında peken bilgisayar reklamı olmasına karşın, oyunun çıktığı haberi Temmuz 1988 yılında verilmiş. Bu oyun belki geliştirilmeye 87 yılında başlamış olabilir ama birilerine kavuşması 88 yılının sonunu bulmuştur.

takim listeleri ve oyuncu basarilari mac sonucu

Oyun bir futbol menejerlik oyunu, takımınızın renklerini ve oyuncularını özelleştirebiliyorsunuz. Seçeneklerde oyuncu almak, satmak, kampa göndermek seçenekleri var. Daha sonra maça geçiyoruz. Yaklaşık 1 saniye 1 dakikaya denk geliyor. Oyun dakikalarında rastgele eventler oluyor, köşe vuruşu, penaltı, şut şansları vb. burada şutu nereye çekeceğiniz ya da kaleci olarak nereya atlayacağınız soruluyor. burası tam anlamıyla şans. zar atıyorsunuz, takım oyuncularınızın ne kadar iyi olduğu bu anlarda etki etmiyor. Bazen kendi kendilerine de gol atıp yiyebiliyorlar.

Söylentiye göre bu oyun var olan bir oyunun modifikasyonu ya da türkçeye çevrilmesiyle oluşturulmuş. Eğer ekran görüntülerine bakarak bu oyunun orjinalini tanıyabildiyseniz lütfen yorumlarda bildirin. Benim gördüğüm bu AustroSpeed 1e ile derlenmiş bir basic programı. Decompile edip kaynak koduna bir göz atacağım bakalım anlaşılır birşey çıkacak mı?

Enteresan şekilde oyun epey eğlenceli olmuş, hiçbir grafik içermeyen ama yine de keyifli bir oyun. Başta bu oyunu uğraşıp imajını çıkaran arkadaş olmak üzere Zero’ya da bu kültürel mirasımızın bir kısmını daha bana ulaştırdığı için teşekkür ediyorum.

zero’dan dosyanın kaynağı geldi, görünüşe göre dosya 2007 civarında cgtr forumlarında dolaşıma geçmiş ve garip şekilde ilgili başlıkta benim de yorumum var, hatta o zaman dağıtım basic olarak verilmiş. sonra kaybedilmiş, 2016 yılında onursapcı kasetten tekrar üretmiş ve sonunda forumda d64 olarak ikinci bir sürüm verilmiş.

Bu d64 dosyalar Austro adında c64’ün popüler bir basic compileri ile derlenmişler. Bunları neyse ki geriye döndürebiliyoruz ve ilgilenenler için retrojen.org/pano adresindeki forumda flowgen (basic) dosyalarını paylaştım.

Burada şöyle bir şüphe oluştu, kasetlerdeki laçinsoft metni sonradan eklenmiş olabilir. V2’de bunlar bulunmuyor ve “@ 1987 No Copyright” yazıyor, ayrıca v1’de bellekte “Arda İzci Süper Lig” metni görünüyor.

Paket içinde iki ayrı dosya var, bunlar arasındaki farkı öğrenecek vaktim olmadı. Bilenler/bulanlar lütfen yorumlara yazsınlar.

Güzel haberler var, yakında daha fazlası gelecek gibi..

Download Laçinsoft SuperLig (d64 disk image files)

Basinc 1.81 güncellemesi

Bu güncelleme Basin’den beri farklı sürümlerde gelip giden bir bug’a yönelik. DEF FN basin için her zaman bir parsing problemi yaratıyor. Bu komutun bellekte tutulma şekli enteresan: Komut girildiğinde basic listesinin arasında komuttan hemen sonra 5 bytelık boş bir buffer oluşturuluyor. Bu buffer DEF FN hesaplamaları yapılmak için kullanılıyor! Bunun yaratacağı komplikasyonları bir düşünün. Epey enteresan bir tasarım seçimi olmuş bu.

Paul DEF FN ile baş etmek için çok çaba göstermiş, benim yaklaşımım “eğer çalışıyorsa tamir etme” olduğu için oralara pek bulaşmıyordum fakat bu bug basinc’ın ilk sürümlerinden beri gidip gelen (eğer kaynak kodlarının farklı sürümlerini kontrol ederseniz) paul’ün de birçok kez farklı seviyelerde değişikliğe uğrayıp geri dönülen bir fonksiyon.

Talihsizlik eseri 1.8’de DEF FN bug’ının geri geldiğini gördüm. Aslında fix 06.06.2025 tarihinde zx spectrum discord sunucusunda ve birkaç gün sonra Uwe’s facebook basic grubunda 1.81 olarak paylaşılmıştı. Vakit darlığından buraya haberini yazamadığım sürümü şimdi ekliyorum. Yeni sürümün kaynak kodu her zamanki gibi github sayfasında mevcut.

Bu sürüm sadece DEF FN’yi değil bir başka önemli fix içeriyor, yeni GOSUB bulma sistemi windows11’de cursor’un yukarı aşağı zıplamasına sebep oluyordu. Bu da çözülmüş oldu. Geri uyumlu olması açısından Basinc windows7 üzerinde derlendiği için bu şekilde davranış değişiklikleri olabiliyordu. Basinc artık windows10 üzerinde derleniyor ve geri uyumluluğu önümüzdeki sürümlerden itibaren bırakacağım. Umuyorum bu bize daha stabil bir geliştirme ortamı verecektir.

Bu güncellemeyi uygulamak için 1.8 sürümünün kurulu olması gerekmektedir. Eğer kurulu değil ise, onu buradan indirebilirsiniz: Basinc 1.80 tam sürüm kurulumu

1.81 güncellemesini yapmak için aşağıdaki dosyayı indirerek, basinc klasörünüze gidin. Bu klasördeki basinc.exe dosyasını silin ve 1.81 sürümündeki exe’yi yerine yerleştirin.
Basinc 1.81 Güncelleme (1.2MB zipped exe file)


Bu güncellemedeki tüm değişiklikler aşağıda listelenmiştir (1.8’deki güncellemeleri de yazmayı unutmuştum buraya onu da ekliyorum–bu listeyi githubda kaynak kodu içerisinde her zaman bulabilirsiniz):
Basinc 1.81 güncellemesi yazısına devam et

Metallic Legend, Commodore 64 (1993,1994) [TYVT]

Ben bakmazken bir eski türk oyunu daha açığa çıkmış, onu buraya da arşivlemek gerekiyor. Bu sefer “Turkuaz Yazılım” adı altında toplanan gençlerin yaptığı bir oyun.

1993 yılında “preview” sürümü çıkmış, 1994 yılında ise yeni bir sürüm yayınlamışlar.

Oyunu gamebase64’den indirdim, bir kopyasını da kendi sunucuma koydum isteyenler buyursun:
MetallicLegendc64 Disk64 dosyası

Oyun nasıl derseniz, 4-5 katman paralaks kaydırma mevcut. Açıkça bir shadow of the beast etkilenmesi var, spritelar büyük, teknik olarak güzel görünüyor fakat renkler ve grafikler biraz tuhaf kaçmış, amaç estetik birşeyler yaratmak yerine biz ekranda gösterebileceğimiz herşeyi gösterelim tarzı birşey olmalı. Oyun elbette bozulmaz bir kural olarak oynanamayacak kadar zor. 🙂 pakette hile seçenekleri mevcut, v2 olanı çalıştırın.

Kod: Erkan Dogan, Serkan Dogan
Grafik: Taner Kaya
Muzik: Ali Uzcelik

Retroarch savestate packer/depacker Rzip.exe

ChatGPT ile Türkçeye çevrilmiştir:

RGB30 taşınabilir cihazımın dosya sisteminde küçük bir bozulma sonrası, Retroarch’taki savestate’lerimi geri yükleme yeteneğimi kaybettim. Savestate dosyalarımı kurtardıktan sonra, Retroarch’un kendi sıkıştırıcısı olan “RZIP” ile sıkıştırdığı için içeriğini çözmeyi başaramadım. Dosyaların başında “#RZIPv” başlığı bulunuyor. Bu, LZMA rzip ile aynı değil, bu nedenle LZMA veya LRZIP Retroarch savestate’lerini açamaz.

Neyse ki, bu dosyaları açmanın bir yolu var ve bu Retroarch git deposunda sağlanmış (link burada).

Ancak, bu sadece kaynak kod olarak sağlanmış ve çapraz platform kodu olduğu için bir şekilde kendiniz derlemeniz gerekiyor. Ama şanslıyız, Retroarch yüksek kaliteli bir gcc koduna sahip. Mingw yardımıyla kolayca derlenebilir, ben de sizin için bunu yaptım:

Retroarch RZIP Packer/Unpacker için 230kb zip dosyası
Rzip Kullanımı:
– Dosya durumunu sorgulama: rzip i girdi dosyası>
– Dosya sıkıştırma: rzip a girdi dosyası> çıktı dosyası (isteğe bağlı)>
– Dosya çıkarma: rzip x girdi dosyası> çıktı dosyası (isteğe bağlı)>
! çıktı dosyası> belirtilmezse, girdi dosyası> üzerine yazılır.

JPG2PDF, JPEG2PDF ya da Jpeg’den PDF’e yazdırmaca…

Bidakka aslında PDF ile ilgisi yok, bu bir clickbait! Bu araç bir dizi imajı doğrudan printera gönderiyor. Eğer bu printer bir PDF printer ise şahane 😀

Yüklü sayıda jpeg dosyasını bir pdf belgesine dönüştürmem gerekiyordu ve bu işler için bir online servis kullanmak istemedim. Fakat bu basit işlem için ücretsiz bir araç da bulamadım. Mutlaka vardır ama ben bulamadım. Neyse, kendim yazmış oldum, isteyen kullanabilir.

Bu araç yazıcınızın varsayılan ayarlarını kullandığı için herhangi bir ayar mekanizması sunmuyor. Bu sebeple önceden yazıcınızın ayarlarını kontrol panelinden yapmayı unutmayın.

PDF çıktı almak için Microsoft Print to PDF kullanmanızı öneriyorum. Ücretsiz ve windows’un son sürümlerinde kurulu geliyor.

Elbette başka yazıcılar da kullanabilirsiniz.

Bir arkadaşımın bilgisayarında imajların yarım çıktığını da gözlemledik ama sebebini bulamadık. Bulan olursa helal olsun.

Jpeg2PNG screenshot

nasıl kullanılır?

1. İmajları pencereye sürükleyip bırakın.
2. Gerekiyorsa dosyaları alfabetik dizdirebilirsiniz (sort butonu)
3. yandan bir printer seçin, tercihen “Microsoft Print to PDF”
4. print butonuna basarak yazdırın.

BURADAN İNDİRİN 8KB zip dosyası (kurulum gerektirmez) WindowsXP..Win11

Wordle Türkçe üzerine düşünceler

Dikkat, bu yazı biraz hile yapmak gibi. Aslında hile değil ama istatistikten yararlanarak işinizi bir hayli kolaylaştırıyorsunuz. Bu sebepten baştan bir uyarayım.

Pek de düşünce denmez. Biraz çalışma sadece. Worlde son haftalarda sosyal medyada bayağı popüler olmaya başladı. Herkes büyük başarısını gönderip duruyor. Güzel bir kelime oyunu. Her gün sadece bir kelime çözebiliyorsunuz ve geçmiş kelimeleri oynamanıza izin vermiyor. Bu sebepten herkes saatin gece yarısını geçmesini hevesle bekliyor.

Oyun burada: https://f.github.io/wordle-tr/

Wordle 5 harflik bir Türkçe kelimeyi bulmanızı bekliyor. Bunu yaparken de geçerli kelimeleri bulmanızı umuyor. Wordle Türkçe tdk kütüphanesini kullanıyor ve yazdığınız kelimelerin kütüphenedeki kelimelerle eşleşmesi gerekiyor.

5 harfli kelimeler kütüphanesinde 9971 kelime kayıtlı. Bunların içerisindeki harf dağılımına bakarsak;

a 6363
e 4064
k 3417
i 3266
r 2849
l 2543
n 2441
m 2289
t 2086
s 1922
ı 1915
u 1598
y 1410
o 1279
ü 1251
d 1236
b 1203
z 1099
ç 951
ş 914
h 910
g 817
p 734
v 662
f 650
c 534
ö 462
ğ 353
j 57

şeklinde diziliyor. Bu durumda elimizde AEKİR harfleri var ki bunlardan sadece ERİKA oluşturabiliyoruz. Sonraki harfler LNMTS sonraki 5li ise IUYOÜ.
Erika en iyi açılış kelimesi gibi duruyor ama sonra tek başınıza kalıyorsunuz.

Eğer en popüler 15 harfi ilk üç kelimede halledeyim derseniz elinizde tek bir seçenek var:
1.ALTIN (15348 kapsıyor) (%31,2)
2.EKÜRİ (14847 kapsıyor) (%29,4)
3.SOYUM (8498 kapsıyor) (%17.2)

bu üç kelimeden sonra harflerin tamamını çıkarma ihtimaliniz %78,5 olacaktır.

Sadece ERİKA kelimesi ile harflerin kelimeye %41 oranında kapsamış oluyorsunuz. Eğer kendinizi şanslı hissediyorsanız ERİKA ile bir açılış yapın. Böylece daha kısa bir tahmin yapma şansınız olacaktır. Aksi takdirde, ALTIN ve EKÜRİ ikilisi ile devam edin, yeterli harf bulamazsanız SOYUM ile devam edeceksiniz.

Bir diğer veri tabanı ki bunu türkçe lorem ipsum jeneratörü için kendim oluşturmuştum, 5 harfli kelime frekansında farklı bir yol oluşturmuştu. Buna göre en iyi açılış “ALENİ” ve bunu da “KOMUT” takip ederse yine %62 kapsam mümkün oluyordu. Aralardaki %1-2lik farkları göz ardı edersek,kendinizi maceracı hissediyorsanız diğer ikili açılış olasılıkları da aşağıda:
aklen
mitos

akont
lemis

akort
ismen

akson
liret

alkım
eroin

almus
eküri

altes
komün

altık
ermin

Hepsi bu kadar. İyi eğlenceler.

Basinc 1.77 Sürümü

Arkadaşlar, bilen biliyor, Basınç Editörünün 2021 sürümünü yayınlıyorum.
Şimdi BasinC daha iyi, daha hızlı, daha akışkan ve daha duyarlı!
BasinC Emulator 1.77 – Download
İndirin, kurun, sinclair zx spectrum basic içinde yuvarlanın, ne yaparsanız yapın artık.

Eh, Türkiye’den kullanan kimse yok diye bu arka sokaklarda rahatça zırvalayabiliyorum. Sevgiler, mutlu cadılar bayramı dilerim. Kestiğiniz cadı kurbanlarınızı komşularınıza dağıtmayı unutmayınız.

Before I forget: Vintage thoughts