Açık Kaynak Lisansları (GPL, BSD ve diğerleri)

Bugün uzun zamandır harddiskimde uyuşuk uyuşuk bekleyen kaynak kodunu herkesin kullanımına açmak istedim. Bu sebeple googlecode’a girdi yapıyordum ki, hangi lisansı seçmem gerektiği soruldu. Yıllardır bu hobiyi sürdürüyorum ve yoluma çıkan ve beni uyuz eden çok lisansla karşılaştım. Bunlardan biri LGPL’dir. Neyse, listede 7-8 tane lisans vardı ve yarısını bilmediğimi farkettim ve başladım araştırmaya. Bulduklarımı da unutmadan yazayım dedim. Ayrıca Gürer Özen ile de kısa bir sohbet ettik bu konuda, o da güzel özetler geçti.

Madem konu açıldı LGPL‘den başlayayım. Bu lisans altındaki kodu kullanırsanız, kaynak kodunuzu kapatabilirsiniz. Ama LGPL olan koda bir değişiklik yaparsanız o kısmı açmanız gerekiyor.

GPL‘olan kodlar ise “bulaşıcı” diye tabir edilen lisans. Eğer GPL altındaki bir kodu kullanırsanız, tüm kodu açmak gerekiyor. Bu sebepten GPL altındaki kodu kullananlar kendi kod parçalarını kapatabilmek için iki ayrı program yazıp shell ile birbirine bağlıyorlar. Böylece bir program GPL iken diğeri kapalı kod olabiliyor. GPL’in bir programın büyüyüp olgunlaşması için ideal olduğunu düşünüyorum.

BSD ve MIT lisansları daha özgürlükçü lisanslar. Temel olarak kodu alabilir kullanabilir, modifiye edebilirsiniz ve kaynak kodunuzun hiçbir kısmını açmak zorunda değilsiniz. BSD’nin MIT’ten farkı, BSD’de bir “reklam” maddesi olması. Bu maddeye göre kaynak kodunu kullanan birisi, programın ya da reklam bloşür/yayınlarının bir köşesine “Bu ürün California üniversitesi tarafından üretilen kod parçaları kullanır.” gibi bir not düşmesi gerekiyor. Nedense bu madde (web üzerinde okuduğum makalelere göre) pek de hoş karşılanmıyor. Bu yargının kaynağında ise http://www.fsf.org/licensing/essays/bsd.html adresindeki Richard Stallman’ın makalesi yatıyor. Stallman BSD’deki bu cümlenin (3.madde) bir karmaşa yarattığını düşünüyor. Eğer her kaynak sahibi o cümleyi kendi adını koyup değiştirirse, ve siz 5-10 adet farklı programcının kodunu kullanırsanız her programın başında uzun bir liste olacaktır diyor. Biz sinemacılar olarak film afişlerinin altında bir paragraf copyright mesajı kullanmaya alışık olduğumuz için ben bunda bir sakınca görmüyorum. Yani örnek olarak buyrun:
“Bu ürün California üniversitesi, Hede üniversitesi, Ahmet Mehmet, Veli Zeki, Ayşe Kemal, Bryan, Jack, Sawyer, Letitia, IBM A.Ş., Robocop, Serve the public thrust, protect the innocent ltd.şti. tarafından üretilen kod parçaları kullanır.”
Buyrun 13 farklı üreticinin kodu topu topu 3 satır tutar. Üstelik font büyüklüğü ya da okunaklılık konusunda bir zorlama da yok. Dilerseniz istediğiniz yere sığdırabilirsiniz. Hehe tabiiki büyük bir ürünün reklam broşürünün dibinde böyle bir mesaj marketing açısından pek hoş olmasa bile, “ne kadar ekmek, o kadar köfte” demişler 🙂 Neyse, eğer böyle bir mesajı tercih etmezseniz MIT (X11) lisansı kullanarak bu cümleden kurtulabilirsiniz.

Lisansları karşılaştırmak için:
http://developer.kde.org/documentation/licensing/licenses_summary.html

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *