Kategori arşivi: Sinclair Zx Spectrum

Retro Donanım, Sinclair Zx Spectrum

ZX Spectrum ULA’sı hakkında bazı bilgiler…

Bir yorum yapın

Zx Spectrum ULA’sı birkaç işlemciyi bir araya getiren Richard Altwasser tarafından tasarlanmış tuhaf bir işlemci. Altwasser, Chris’in “The ULA Book” kitabında, ULA’nın tasarımı üzerine olan eleştirileri şöyle savunuyor: “Bu işlemci, herhangi bir bilgisayar simülasyonu olmadan, tek bir mühendisin kavrayabileceği basitlikte tasarlanabilmiştir.” Yani kağıt üzerinde tasarlanmış ve basılmıştır. Altwasser daha sonra Zx spectrum +3’ün ASIC tasarımını da yapmıştır, bu sebeple +3’ün çok daha düzgün bir makine olduğunu görüyoruz. Neyse, orjinal 48 ULA’sının 4 farklı sürümü mevcut, sırasıyla sayarsak (yine “the ULA BOOK”‘tan alınmıştır):

 

5C102E:

Bu seri sürüm 1 ve sürüm 2’de bulunan ilk ula tasarımıdır. Bu tasarımda üretim sonrasında bir hata olduğu gözlemiş. Bu sebepten bu sebepten “ölü hamamböcegi modifikasyonu” denilen bir müdahale gerektiriyorlar. Hamamböceği denilen şey, baş aşağı şekilde monte edilmiş ufak bir pcb.

Ölü hamamböceği

5C112E:

Bu seride ölü hamamböceği içeriden eklenerek durum giderilmiş fakat, bu sefer de printer ile ilgili bazı giriş çıkış problemleri ortaya çıkmış. Bu da “örümcek modifikasyonu” diye bilinen yeni bir yamayı zorunlu kılmış. Bu yama Z80 üzerine takılan bir transistörden ibaret.

Zx Spectrum Ölü Hamamböceği

6C001E-6:

sürüm 3 anakart ile birlikte çıkan bir ula. Zaten sürüm 3’ün tasarlanmasının ana sebebi, o dönem piyasaya sürülmekte olan bazı televizyonların zx spectrum’un eski tasarımında bazı problemler çıkarması. Normalde sürüm 1-2’de anakartın altında bazı potansiyometreler var. Hatta bunlardan biri kasaya açılmış olan bir delik sayesinde dışarıdan ayarlanabiliyor. Fakat son kullanıcı bunları kurcalamaya cesaret edemediği için görüntü oluşturma yöntemi değiştirilmiş. Durum böyle olunca ula’ya da birkaç ciddi güncelleme gelmiş. Öncelikle bu ula çok daha az enerji tüketiyor, böylece daha az ısınıyor. Fakat eski anakartlara uyumluluk bakımından örümcek hatası tamir edilmemiş, bunun yerine TR6 isminde bir transistör olarak anakart tasarımına eklenmiş.

6C001E-7:

Bu Ula serisi son seri, özellikle samsung üretimi sürüm 4 ve üzeri anakartlarda bulabilirsiniz. Burada ne gibi bir problem vardı bilmiyorum ama, alt 16k 4116’lara erişim güvenilirliği geliştirilmiş. Ayrıca bazı zamanlama hataları da halledilmiş.

 

Bu üretim sonucunda şöyle bir gerçekle karşı karşıyayız: Her ula her anakarta takılamıyor.

6C001E-7 tüm sürüm anakarta takılabilir (issue1-6).

5C102E/5C112E/6C001E-6 sadece issue 1-3’e takılabilir.

BASin/Basinc

Basinc v16r3

Bir yorum yapın

23 nisanda WOS üzerinde yayınlamıştım ama buraya eklememiştim, bundan sonra buraya ara/beta sürümleri ekleyeceğim. Son stabil sürümü ise Basinc sayfasından alabilirsiniz .

Unutmadan, beta sürümler genellikle stabil sürüm kadar iyi olurlar güvenle kullanabilirsiniz:

İndir – Basinc Zx Spectrum Emülatör ve Sinclair Basic Geliştirme Ortamı V16r3

Genel, Sinclair Zx Spectrum

Asmp daha fazla teaser

Bir yorum yapın

Arkadaşlar, blog’uma göz ucuyla bakanlar zx spectrumda daha fazla renk kullanarak grafik gösterme limitini neredeyse ortadan kaldırabileceğimizi gördüler. Doğrusu şu anda rekoru elimde tutuyor olmam beni bile şaşırtıyor. Fakat daha bitmedi, bu iş daha da ileriye gidecek. Özellikle 128k modellerde bir ekran buffer’ı var. Doğrusu pek bir işe yaradığı söylenemez bu tür işlerde çünkü sayfayı değiştirmek aşağı yukarı 70 tstate tutuyor. Yine de aSmp’nin 128k versionunda limit ciddi şekilde genişleyebilir. Şu anda kullandığım optimizasyonlar son noktada olmasa da kodu bir hayli düzene sokmayı başardım. Şu anda 48k’da görüntülenebilecek görüntünün %80’ini kapsadığımı düşünüyorum. Yani bu modun biraz daha mükemmelleştirilmesi mümkün, fakat zamansızlıktan ben bu kısmı bırakıp 128k tarafına doğru yol almak istiyorum.

Neyse, aSmp’nin mümkün kıldığı grafiklerden bir potpori daha yapayım. 23 Nisan’da, zx spectrum’un 30. Yılında bu görüntüleri oluşturmaya yardımcı olan Asmp aracını yayınlayacağım 😀 Bu tarihe kadar teaserlar ile devam edeyim. Bunlar internetten bulduğum fotograf/ilüstrasyonların otomatik çevrimleridir. Bu modun gerçek gücünü gösterebilmek için kesinlikle bir piksel artistine ihtiyaç var.

Asmp modu teaser 1
Teaser 2
Teaser 3

 

Karşılaştırma yapabilmeniz için bir başka grafik:

Standard SCR vs. aSMP (Mixed Mlt)

Her iki görüntü de aynı ayarlarla çevrilmiştir.

Genel, Sinclair Zx Spectrum

aSMP modunu yaptım valla!

Bir yorum yapın

Arkadaşlar, zx spectrum’un 30 yılı dolayısıyla kafayı kırıp zx spectrumun ekran modunu genişletme teorimi pratiğe dönüştürdüm.

Zx Spectrumda çok renkli grafikler gösterebilmek için donanım limitinin 18 sütun olduğu gerçeğinden yola çıkarak, bu limiti daha efektif kullanmayı amaçladığım aSMP (a selective multicolor picture) isimli yazılım tabanlı ekran modunu oturup yazdım! Bu tür bir iş için engin bir donanım bilgisi gerekiyor, benimkisi o kadar engin değildi, şu anda bir hayli enginleşti 😀 Spectrum’un en ince noktalarına indim, derin tartışmalarda bulundum, cycle saydım, artık ortalama 30 opcode’un kaç ts tuttuğundan hangi flagleri nasıl modifiye ettiğine, opcode’un parçalarına kadar, ister istemez, ezberledim. Örneğin, PUSH HL, hemen ezberden yazayım, PC:4, Bus:1, SP:1, h:2, SP:1, h:2  şeklinde 11 ts tutuyor. Bu bilgiye ulaşmak da hiç kolay değil, lakin http://z80.info/z80ins.txt adresinde görüleceği üzere, PC aşaması direk 5 olarak görünüyor heryerde. Halbuki, bunun ilk 4 cycle’ı komutu okumak için, son cycle’ı ise bu komutun bus’a konması için harcanıyor, ve spectrum bunları ayırt edebiliyor. Hiçbirşey anlamadıysanız, sorun değil 😀 Pek de anlamak gerekmiyor belkide. 🙂

Sonuç olarak, henüz editörü yayınlamıyorum, fakat editörün çıktılarını buraya koyuyorum. Neden editör yok? Çünkü editör 23 nisanda, zx spectrum’un 30.yıl kutlamalarında çıkacak 😀

http://arda.kisafilm.org/fish/aSMPdemotapes.zip

içinde iki adet teyp dosyası var, fakat bunlara bakmadan önce %100 uyumlu, zx spectrumu tamamen emüle edebilen bir emulatör kullandığınıza emin olun. Efekt 1ts hassaslığında olduğu için bayağı keskin bir emülatöre ihtiyacınız olacak. Ayrıca dosyaları 48k modunda çalıştırmanız gerekiyor. Projeyi tamamladığımda 128k modellere uyumlu olacak, hatta 128k modunda 18 sütun limitini de kırabileceğime inanıyorum 😀

Spectrum için küçük, ama benim için büyük bir adım. Ayrıca 48k grafik özelliklerine güzel bir mod eklediğim için mutluyum. Artık kahvemden bir yudum alıp bekleyen işlerime dönebilirim! Dosyaları denemeye üşenenler için, bakın bu ekran modu nasıl birşeymiş (her iki resim de aynı ayarlarla çevrilmiştir):

Önce: Standard SCR ekran modu 8x8 clash
Sonra: Limitsiz aSMP çoklu renk modu 8x1
asmp gerçek spectrumda deneniyor, hiç sorun yok!

 

Genel, in English, Oyun Tasarımı, Retro Oyun Makaleleri, Sinclair Zx Spectrum

Comp.sys.sinclair Crap Game Competition 2012 başladı!

Bir yorum yapın

17 Yıllık bir gelenek, zx spectrum’un en eski ve en köklü geleneksel yarışması, dandik oyun yapma yarışması bu yıl bendeniz tarafından organize ediliyor 😀 Yarışmanın kuralı gereği bir sonraki organizatör, en kötü oyunu yapamayan yarışmacılar arasından seçiliyor. Kazanan kişi ise -en kötü oyunu yapabilmiş kişi- büyük şan şöhret kazanıyor (belki de birkaç hediye daha).

Zx Spectrum’un göz bebeği, en kral coder’ınyla en dandik programcısının yan yana yarıştığı ve şanslarının eşit olduğu bir yarışma düşünün. İşte bu o yarışma. Sizleri de berbat oyun yapma yarışmasına ısrarla bekliyorum.

http://cgc.zx.gen.tr

 

Sinclair Zx Spectrum, Teknoloji

Zx Spectrumda yeni bir görüntüleme tekniği: aSMP

3 yorum

Yok hayır, bu sadece bir teori. Ben uydurdum. Unutmadan yazayım dedim.

Şimdi, zx spectrum’un limitlerini konuşalım önce. Zx Spectrumda sadece 1 ekran modu var. O da basit. ekran 8×8 pixellik bloklara ayrılmış durumda. Bu bloklar 32×24’lük bir alanda, toplam 256×192 pixellik bir görüntü oluşturabiliyor. 8×8 pixellik bu alanlara “karakter hücresi” diyelim. Lakin tasarımın kökeninde ekrandaki 8×8 boyutundaki karakterleri (harf ve rakamları) rahatça görüntüleyebilmek yatıyor. Bu karakter hücrelerinin içinde sadece iki renk kullanılabiliyor. Bunlara Kağıt ve Mürekkep renklerinin karşılığı olan paper ve ink deniyor. Biri arkaplanı, diğeri ön plan rengini kontrol ediyor. Bu renkler siyah, mavi, kırmızı, pembe, yeşil, açık mavi, sarı ve beyaz’dan yani toplam 8 renkten biri olmak zorunda. Bunun haricinde, her hücrenin bir parlaklık kontrolü var. Bir hücrenin rengini parlak ya da normal yapabiliyoruz. Bu parlaklık hem arkaplan hem de ön plan rengine uygulanıyor. Yani koyu sarı üzerine açık sarı kullanmak mümkün değil. Tabii ki bu görüntü hiç cpu zamanı kullanılmadan görüntülenebiliyor.

Eğer cpu’nuza bir görev verip, görüntü işlemcisi ram’den bilgileri okumadan önce çok ince bir zamanlama ile renk bilgilerini sürekli değiştirirseniz, bu sefer multicolour dediğimiz moda ulaşıyoruz yani 8×8’lik renk limitini, 8×1’lik bir alana küçültebiliyoruz.

Multicolour modunu oluşturabilmek için cpu’nun ekran oluşturulurken sürekli çalışması gerek. Fakat buna karşın grafik işlemcisi çok daha hızlı tarıyor hafızayı ve tüm renkleri değiştirmek mümkün olmuyor. Bunun için zx spectrumda bugüne kadar ulaşılan en yüksek multicolor bloğu 18 sütun genişliğinde. Normalde bu grafikler 1995 yılında colordraw isimli boyama programının yardımıyla patlama yaptı. Colordraw maksimum 16 sütun kalınlığında grafikler oluşturabiliyor.

Fakat zx spectrum grafikleri ile uğraştıkça görüyorsunuz ki, bir multicolor grafiğin her hücresinin multicolour olması gerekmiyor. Çoğu zaman hücreler gerçekten 2 renk içeriyorlar. Hatta boş alanlar da var, ve gereksiz yere bunları doldurmak için cpu vakti ayrılıyor.

Geçen yıl Forever 2011’e katılmak üzere grafik çizerken bazı hücrelerin şiddetle detaylandırılması gerekiyordu. Geri kalanlar ise standard 8×8 modda gayet iyi işliyorlardı. Bu durumda tüm ekranı 8×1 lik hücrelere çevirme gayreti yerine, görüntünün farklı bölgelerinin multicolour olarak oluşturulması mümkün müydü? Konuyu zx spectrum’un zamanlama experlerine açtım.

Başta böyle birşey denenmediği için eleştirel yaklaşsalar da, sonra bu işin son derece mümkün olduğuna karar kıldık. Aslında önerim çok basitti: Colordraw’ın erişebildiği 16×24 hücrelik multicolour alanını ekranın farklı yerlerine dağıtmak. Bir grafik ile açıklamak istiyorum:

 

Orjinal PNG 24bit Grafik

Yukarıdaki grafik çevrim için kullandığım orjinal grafiktir. Bu grafiği bir araç yardımı ile zx spectrum grafiği haline dönüştürürsem aşağıdaki görüntüyü elde ederim:

Zx Spectrum Standard Mod, acele bir çevrim, pek güzel olmadı...

Görüyorsunuz ki zx spectrum iki renklik kutucuklar halinde görüntüyü gösterebiliyor. Bu sonuçtan kimse memnun değil. Eğer 18 sütunluk limit olmasaydı, bir multicolour grafiği şöyle görüntülenebilirdi:

Zx Spectrum Multicolour grafiği, fakat burada 18 sütunluk limit esnetilmiştir.

Tabiiki yukarıdaki görüntü kısmen daha güzel. Kısmen diyorum çünkü hala 8×1’lik hücre limiti mevcut. Ayrıca yukarıdaki görüntüyü zx spectrumda oluşturmak pek mümkün değil, çünkü şu ana kadar ulaşılan en geniş multicolour alan 144×192. Yukarıda 256×192 var. Yukarıya bakarsanız, sadece iki rengin hüküm sürdüğü bir çok alan var, örneğin örümcek adamın kıyafetinde bazı kısımlar sadece 2 renk içeriyor. Bu alanlarda multicolor kullanmaya gerek yok. Bu durumda,

Yüz, kontürler ve tuğlaların bazıları

önümüzdeki limit doğrultusunda yatay olarak 16 hücreyi aşmayacak kadar (çoğu zaman bu çok bile fazla geliyor, 8-10 hücre yeterli) multicolour hücreleri seçiyor ve sadece onları güncelliyoruz. Cpu zamanı bunlar için yeterli oluyor. Sonuç ise biraz daha düzeltilmiş, tam ekran, yarı multicolour, yarı standard colourdan oluşan bir tam ekran grafik:

Sonuç: bindirme ile yaratılmış tam ekran grafik

Bu ne standard grafik, ne de multicolour. İkisinin birleşimi, teorik olarak mümkün, henüz pratiğe dönüştürülmedi, ama yakında bu fikrin uygulamaya dönüşeceğinden emin olabilirsiniz.

 

Bu tekniği kullanarak Diver ve Riskej gibi zx grafik ustalarının neler yaratabileceklerini düşünemiyorum bile.