Adidas yeni koşu serisi ayakkabılarını ZX serisi olarak adlandırmış. 8bit havası verilmiş bir reklamı da var.

Buyrun Adidas Zx Rainbow 500 modelide böyle:

Acaba bu model Türkiye’ye gelebilir mi?

Arkadaşım Alco bunları Photoshop ya da Fan made gibi birşey sanmış, hayır, bu ayakkabı alenen satılmaktadır, fiyatı da 65 sterlindir:

http://www.offspring.co.uk/perl/go.pl/style.htm?style_uid=5754&color_uid=16895

(alacaksanız çabuk olun sınırlı sayıda üretilmiş, çabucak bitecek)

**edit:
Adidas bu ayakkabılarının dilinin içine özel bir barkod yerleştirmiş, eğer adidas sitesindeki özel sayfaya gidip ayakkabıyı bir webcam’e tutarsanız, özel bir sayfaya yönlendiriliyorsunuz ve size özel bir oyun oynuyorsunuz!

Bu konudaki haberlere “Adidas Originals AR code” kelimeleriyle arama yaparsanız ulaşabilirsiniz.

z80 çok yaygın bir işlemci. Z80’in komut seti ile bugün kullandığımız pentium/coreduo gibi modern işlemcilerin temel komut seti de birbirine uyumlu olduğu için z80 öğrenenler modern işlemcilerin assembler’larına da kolay yoldan ısınmış oluyorlar. Sonuçta Z80 makine dilini öğrenmek karlı bir iş.

Neyse konuya gelirsek, Jonathan Claudwell’in her satırını yorumladığı giriş seviyesindeki golf oyunu z80 ile uğraşanlar için faydalı olabilir:
http://members.fortunecity.com/jonathan6/egghead/id2.html

Matthew Smith ile klasik platform oyunu Manic Miner üzerine uzun bir sohbet.

Topla ve atla türü platform oyunlarının atası Manic Miner’ın her ekranını tek tek anlattığı RetroGamer makalesini unutmadan okumalı:
http://www.nowgamer.com/features/556/the-making-of-manic-miner

Birde unutmadan, Matt Smith uzun bir süre ortalıktan kaybolmuştu. 2009’a kadar aylak aylak gezmiş ve gözlerden uzakta kalmış (bu bir tercih değil herhalde, onu arayan soran yoktu, parası pulu da yok zaten). Nihayet son zamanlarda Hollanda’dan tekrar Liverpool’a dönmüş. Tahminen 8bit gençliğinin para kazanmaya başlamasıyla, onların köklerine bakma, mümkünse ovum’a geri girme çabaları sayesinde retro computing diye birşey hortlayınca Matt de tekrar göz önüne çıktı. İyi ki de çıkmış, youtube’daki söyleşilerinde bana acaip eğlenceli bir adam gibi geldi…

“Miner 2049er” hakkında konuştuğu kısımda beni çok güldürdüler 😀 3:40 civarı.

Kaç yaşındaydım bilmiyorum, 5, 6 yoksa 7 mi? 80’lerin başıydı orası kesin. “Atari” salonlarında bütün avcunuzu dolduracak kadar kocaman olan jetonları alır, onları makineye atardık. Sonra köşede bir ışık yanar ve süremiz başlardı. O zamanlar bizim oralara “arcade” dediğimiz tek oyun oynatan kabinler yerine, “çakma arcade” diyebileceğimiz, içinde bir televizyon ve hemen altında bir atari2600 olan, joystick’i bir zamanlayıcıya bağlı kabinler olurdu. Zamanlayıcı dolduğunda artık joystick ve düğme çalışmazdı, ama oyun sürerdi.

Benim maceram “dobişko” ile başladı. Jetonumun süresi bittiğinde, altta dizdiğim bir sürü “hak” olmasına karşın hayaletlerin salına salına dobişkoya ulaşarak onu patlatmalarını izlemekten başka birşey kalmazdı. Sırada başka biri varsa beklemek istemediği için “fatih abi”ye bağırır, o da hafifçe arkaya uzanarak reset düğmesine basardı.

Dobişko ile ilgili bu acıklı anılarımın devamında yıllar sonra yaptığım bir pac-man klonu vardır. 80’lerin sonlarına gelmiş ve amigalanmış olsak da ara sıra eski spectrumumu açıp basic ile programlar yapmaya devam ederdim. Bunlardan birinde ilk göz ağrım dobişkoyu yeniden yapmaya kalkmıştım, ve bir şekilde başardığıma inanıyorum. Sonuçta ortada oynanabilir bir pacman kopyası olmuştu. O zaman farkettiğim şey şuydu, eğer tüm hayaletler aynı algoritmayı kullanırsa bir süre sonra kaçınılmaz şekilde üst üste biniyorlardı, mecburen her hayalet için başka bir hesap yaptırmak zorunda kalmıştım. Yıllar sonra pacman’deki hayaletlerin her birinin başka bir kurallar dizini izlediğini okuduğumda kendi adıma çok mutlu olmuştum!

Yıllar yılalr geçtikten sonra, beni spectrumda yeni bir pacman serüvenine başlatacak bir makaleye denk geldim. Nihayet pac-man bütün gizlerini ortaya sermişti, hatta z80 tabanlı kaynak kodu da mevcut. Acaba kaç yılda bu kodu zx spectrum’a uyarlayabilirim? 10? 20? Umarım hem benim hem de speccy’nin kondansatörleri bu süreye dayanırlar.

unutmadan, buyrun makale:
http://www.gamasutra.com/view/feature/3938/the_pacman_dossier.php?page=7

Pac-man’in tam “disassembly”si (kaynak verisinin assembler koduna çevrilmiş hali):
http://cubeman.org/arcade-source/pacman.asm

2008’de yazdığım *deneysel* bir programı WOS’da konusu açılması üzerine upload etmeye karar verdim.

Program Sinclair Basic Programlarını işleyerek daha az ram kaplar hale getiriyor (yaklaşık %20). Ayrıca bu şekilde programlar çok az da olsa hızlı çalışıyor.

Program ne yapıyor? Farklı satırdaki komutları mümkün olduğunca tek satıra indiriyor.

Örneğin:
10 Print “arda”
20 go to 10

programını:
10 print “arda”: goto 10

haline getiriyor. Bu sırada loopları ve alt rutinleri bozmuyor, program sonunda halen çalışır halde kalıyor.

Programı BASIN ile birlikte kullanmanız önerilir. Kullanım şekli dosya içindeki Readme dosyasında bulunuyor.

Buyrun çekin: BasicMerger_V1.zip 35kb (WinXP/vista/7)

Eski bir haber ama, bugün tekrar görünce “unutmadan” buraya yazmak istedim. Gasman, 128byte kodun içine, 150 karakterlik şiir, yavaş yavaş yazılma efekti ve bir sinüs efekti sığdırmayı başarmış. Zx Spectrum’u ve token mekanizmasını iyi bilenler için ilk görüşte farkedilebilecek bir sıkıştırma yöntemini kullanıyor. Youtube’u olan izleyebilir, yoksa pouet‘e bakın.

http://www.youtube.com/watch?v=3LSzKeh-6sQ

Zx Spectrum’un yegane demo grubu “Ret” geçtiğimiz hafta 7D9 demo partide “Demo” yarışmasına katıldı, windows tabanlı, directX10 destekli rakiplerine karşı yarıştı ve soluk soluğa kalan z80’imiz yarışmada ancak üçüncü gelebildi.

“Searching for the Roots” isimli demo henüz tamamlanmış halde değil ama “Parti sürümü”nü Ret Resmi Sitesinden çekebilirsiniz:

http://ret.zx.gen.tr/

Ayrıca bir dip not, gasman’ın javaSCRIPT ile kodladığı chunky pixel editörü 32×24 @53renk grafikler çizmenizi sağlıyor ve anında zx spectrum TAP dosyası çıktı verebiliyor. Uzun zamandır aklımda, buyrun: http://chunkypaint.zxdemo.org/

Chris Smith yaklaşık iki yıldır zx spectrum ula’sını ters mühendislikle çözmeye çalışıyor ve ilk adım olan 48k modellere ait ULA’nın tüm işleyişini çözmüş. Projeye başlamaktaki amacı ULA emülasyonuna son noktayı koyacak dökümantasyonu hazırlamaktı (lakin ULA BOOK yolda, ben de preorder edenlerden biriyim). Bunu uygularken ULA’nın ingiltere patent kurumunda tutulan X-RAY görüntülerini de almış hatta bunların bir kısmını usenet’e göndermişti, biz de bakıp “vay be” demiş, ama özünde bişey anlamamıştık.

Fakat Chris ULA’nın zayıf noktalarını ve kullanılmayan özelliklerini de keşfetmiş bulunuyor. Buna göre spectrumda kullanılmayan birsürü port olduğu ve bunları kullanarak ula’ya yeni görevler bindirebileceğini farketmiş ve hemen bir grup spectrumcu ile ULA64’ü uydurmuşlar.

Uzun bir yazı olacak, en iyisi detayları okuyun….
Ula64 özellikleri bir süredir web’de yayınlanıyordu fakat ortada henüz bir cihaz yok. Ula64 sayesinde zx spectrum ekranında aynı anda 64 renk gösterilebiliyor. Şu anda bu özelliği destekleyen iki emülatör var bile. Chris ise ula64’ü kesinlikle pin-compatible olacak şekilde planlamakta. Yani eski ulayı söküp yerine yeni ula64’ü takmak yeterli olacak. Ayrıca FPGA tabanlı yeni zxspectrum projesi olan Harlequin’de ULA64 destekleyecek.

ULA64’ün güzel yanı %100 geri uyumluluğu olması. Yani eğer elinizde bir ula64 programı var ise bunu normal speccy bilgisayarlarda normal ULA ile de izleyebileceksiniz sadece temel16 renk görünecek. Standart palette görünmeyen renkler en yakın tona yuvarlanacak. Ula64 ekranda aynı anda 64 renk gösterse de bu 64 renk 255 renklik bir ana paletten seçilebiliyor. Bu yeni bir ekran modundan çok var olan mod’un attribute yani renk bilgisini taşıyan bölümüne 7 bitlik bir katman eklemesi olduğundan “Clash” denilen limitasyon ortadan kalkmıyor. (Spectrumcular bu özelliği/limitasyonu özellikle tutmak istediler)

Henüz ortada gerçek donanım olmadığı halde yeni oyun yazarları ula64 desteklemeye başladı bile. İlk ula64 destekli oyun “Subaquatic” ünlü Mojon Twins tarafından yapıldı:

http://www.worldofspectrum.org/forums/showthread.php?p=397910
normal bir spectrumda çalışınca:

Ula64’lü bir spectrumda çalışırsa:

Bunun haricinde bazı “techdemo”lar da mevcut:

256 rengi aynı anda gösteren programcık:

Benim de yoğunca tartıştığım fakat bir sonuç alamadığım durum ise gri tonlar. Mantık öyle basit ki fazla esneyemiyor fakat bu sistem çok uyumlu oluyor. Fakat bu sistemle grinin ve mavi’nin sadece 4 tonu olabiliyor. Fakat diğer tüm renklerin 8’er tonu olacak.

Aşağıdaki programcık ise printer buffer’ına sığan bir makine kodu üretiyor. Böylece Eski oyunları da yeniden renklendirmek mümkün. Üretilen kodu oyun yüklenmeden önce çalıştırırsanız oyun açıldığında sizin tasarladığınız palete göre çalışıyor:

Bu modu destekleyen henüz sadece iki emülatör var, biri zx spin:
http://sites.google.com/site/pauldunn/ZXSpin_07m.zip

Diğeri ise Fuse, multiplatform olan bu emulatörün son sürümü ula64 destekliyor.

Ula64 ya da resmi adıyla UlaPlus sitesi aşağıda, oyunlara ait reklendirme dosyalar ve bazı oyunlardan örnek ekran görüntülerini aşağıdaki sitede görebilirsiniz:
http://sites.google.com/site/ulaplus/home

Son zamanlarda sevgili arkadaşımız Alcofribas ve memrah sayesinde internet üzerinde Türkçe kaynakların derlenip toparlandığını görüyoruz.

Ben de uzun zamandır eski bilgisayarlar konsunda Türkçe kaynak/oyunları arayan bir adam olarak bu durumdan son derece memnunum.

Bir bakalım nelerimiz oldu:

Kitaplar (bunları Alco’nun blog’undan indirebilirsiniz):
Spectrum Beta Basic V3.0 el kitabı
(memrah/alcofribas, beta basic üzerine bir kitap)
Spectrum BASIC ve Z80 Makine Kodu
(Feridun Aker tarafından yazlmış Zx Spectrum’a özgü (tek?) kitap)
TEPUM Sinclair ZX Spectrum Temel Bilgiler
(büyük olasılıkla ilk gelen zx spectrumlarla birlikte verilen kullanma klavuzu)

Tamamlanmayı bekleyen eksikler:

Zx Spectrum Plus El kitabı

Programlar:
Türkçe Kılavuz ve Yardımcı kaset (tamamlandı, isteyen mesaj atsın)
Bizi eğitim serisinin bir kısmı
Türkçe yüklenme mesajları eklenmiş korsan oyunlar (hobbit vs)
Tepum eğitim kasetleri (cebir, ingilizce)

Bunların da bir kısmı yine Alco’nun elinde, bir kısmı da çekmecemde bekliyor.
Umarım sonraki mesajımda hepsini buradan indirebilir hale getirebiliriz.

Birçok kişinin “işe yaramaz” olarak tanımladığı z88, sir clive’ın 1988’de efsanevi pandora isimli projesinden devşirilmiş bir proje. Bu gün itibariyle arşivime, temiz, tamamen çalışan 128k ram’li ve 32k epromlu haliyle katıldı (ayrıca 128k ek ram ve 32k ek rom da mevcut toplamda 256kb+64kb ediyor). Beklentilerimden daha zevkli bir alet. Öncelikle aynı anda birden fazla programı çalıştırmanız (task manager var), ram’in piller takılı oldukça kaybolmuyor olması (kitapçıkta 300 gün durur diyor), seri port üzerinden dosya transferi, Terminal hizmetleri, bir kelime işlemci, bir spreadsheet yazılımı, built-in z80 assembler ve BBC basic ile bence süper bir alet. Hatta “elmas” tuşunu bugünlerde kullanılan “windows” tuşundan çok daha fonksiyonel, etkili buldum. Elmas tuşuna basınca system tray’e karşılık gelen OZ menüsünde bir elmas işareti çıkıyor ve peşpeşe doğru tuşlara basarak bir komut işletebiliyorsunuz, komutlar 4-5 harfi geçmiyor ve siz yazdıkça kenarda ne yazdığınız görünüyor. Örneğin bir programı kapatmak için menüler içinde dolanabilir ya da tuş kestirmesini önceden öğrenmeye çalışabilirsiniz ya da elmas kill yazarak da kapanmaya zorlayabilirsiniz.

Günümüzde meraklılar 1MB ram kart ve 1MB flashrom kart üretmişler, böylece aynı anda açabildiğiniz program miktarı da artıyor. Ayrıca çok basit bir şekilde içsel ram’i de arttırmak mümkünmüş (512KB’a kadar). Soketleri ramlerle dolduruyormuşsunuz. Zamanla bunlara ulaşmam gerekecek.. Ayrıca işletim sistemi OZ’un yeni resmi sürümüne de güncellemem gerekiyor. Şu anda makinede OZ2 yüklü. Son sürüm ise OZ4.1. Meraklıları ise OZ5’i kodluyorlarmış ama bu proje 4-5 yıldır inaktif. Yine de bir kısım kodlama ve source code (OZ4.1 vs) internette bulunuyor.

Grafik özelliklerine bakınca dot-matrix 640×64’lük bir ekrana sahip. LCD desteklememesine karşın aynı dot’u açıp kapatarak ara tonları elde etmişler. Normalde görüntü çok net ve tonlamalar gayet iyi. Fakat gece 50hz bir tungsten lamba ışığında ekrana aynı hizadan baktığınızda ekranın açık tonlarının farklı hızlarda titreştiğini görebiliyorsunuz. Tabii hepsi eğlenceli, zeka göstergesi, keyifli ayrıntılar..

z88 konusunda çok yeniyim, öğrendikçe buraya yazacağım. Ayrıca bu aleti edinmemdeki ana amaç olan z88dk ile de düzgün birşeyler çıkaracağıma inanıyorum.

Yaz da geldi, bilmiyorum ne zaman yapacağım bunları…

Son bir dipnot, z88, Türkiyede resmi olarak satılmış. Kim getirmiş bilmiyorum ama clive özel olarak türkçe klavyesi olan model üretmiş bile olabilir. Aşağıdaki sitede türkçe klavye layout’u verilmiş ve “known variations” diye de başlık atılmış:

http://www.worldofspectrum.org/z88forever/international.html